زندگینامه ناظمالاسلام کرمانی
محمد ناظم زاده شعاعی کرمانی دومین فرزند علی کرمانی، در سال ۱۲۸۰ هـ . ق در خانواده ای مؤمن و متعهد به احکام شریعت به دنیا آمد او بعد ها به ناظم الاسلام ملقب شد.
غیر از قرآن و علوم شرعی، علوم متداول عصر از جمله ادبیات صرف و نحو، حساب و منطق هیأت و نجوم را به خوبی فرا گرفت. معلم او در منطق شرح اشارات میرزا آقاخان بردسیری بود.
ناظم الاسلام پس از آموختن علوم مختلف به تهران رفت و بلافاصله در صف آزادیخواهان مشروطه قرار گرفت. بزرگترین اثر او « در تاریخ بیداری ایرانیان » است. از آثار دیگر او «شمس التصارف» و «شمس اللغات » و ترجمه مقام های حریری است. روزنامه نوروز نیز از یادگارهای او به شمار می رود.
میرزا محمد پسر علی معروف به ناظمالاسلام کرمانی (زاده ۱۲۸۰ (قمری/ ۱۲۴۱ خورشیدی) در کرمان درگذشته ۱۳۳۷ (قمری / ۱۲۹۸ خورشیدی) در کرمان) نویسنده، روزنامهنگار، مدیر روزنامههای نوروز و کوکب دُرّی (روزنامه نوروز، از سال سوم (۱۳۲۵ قمری / ۱۲۸۶ خورشیدی) به نام کوکب دُرّی منتشر شد) و قاضی عصر مشروطه ایران است.
او بیشتر به دلیل نگارش کتاب تاریخ بیداری ایرانیان که به تاریخ نهضت مشروطیت ایران میپردازد معروف است. وی در کرمان از محضر تکاپوگران ضد استبدادی چون میرزا آقاخان کرمانی بهره برد. همچنین پیروی از اساتید همشهری خود، امثال میرزا آقاخان کرمانی و میرزا احمد مشرف کرمانی و شیخ احمد روحی در راه قانون خواهی گام نهاد. ناظم الاسلام به آموزش از محضر شیخ هادی نجمآبادی اشاره کرده و اظهار میدارد که از او فواید کلی برده است.
او از ۱۳۰۹ برای تحصیل به تهران آمد و تا ۱۳۳۰ که به کرمان بازگشت در این شهر زندگی میکرد و ارتباط نزدیکی با فعالان جنبش مشروطه داشت. ناظمالاسلام پس از تأسیس مدرسه اسلام توسط محمدصادق طباطبایی در این مدرسه مشغول به تدریس شد و به انتخاب رئیس مدرسه و فرمان علیاصغر اتابک صدراعظم وقت به ناظمالاسلام ملقب شد.
او پس از سال ۱۳۳۰ به کرمان برگشت و ریاست دادگاه تجدیدنظر این شهر را بر عهده گرفت و در ۱۳۳۷ قمری به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا درگذشت.
مدارس جدید
میرزا حسن رشدیه مدیر مدرسه رشدیه پس از آنکه در تبریز برای ایجاد مدارس زحمت کشیده بود به تهران رفت. «فریاد مقدسین بلند شد که آخرالزمان نزدیک شدهاست که جماعتی بابی و لامذهب میخواهند الف و با را تغییر دهند، قرآن را از دست اطفال بگیرند و کتاب به آنها یاد بدهند.»
شیخ فضلالله نوری که علامه قزوینی سرشناسترین غربشناس تاریخ ایران هم شاگردش بود و هم معلم فرزندانش در جلسهای (خصوصی) به ناظمالاسلام کرمانی دربارهٔ مدارس جدید میگوید:
«ناظم الاسلام، ترا به حقیقت اسلام قسم میدهم. آیا این مدارس جدیده خلاف شرع نیست؟ و آیا ورود به این مدارس مصادف با اضمحلال دین اسلام نیست؟ آیا درس زبان خارجه و تحصیل شیمی و فیزیک عقائد شاگردان را سخیف و ضعیف نمیکند؟»
ناظمالاسلام کرمانی مقام علمی شیخ فضلالله نوری را اینگونه بیان میکند: “شیخ فضلالله اگر چند ماهی در عتبات توقف کند، شخص اول علمای اسلام خواهد گردید، چه هم حسن سلوک دارد و هم مراتب علمیه.”
آثار