شهر گُلباف در شهرستان کرمان قرار گرفتهاست. این بخش تاریخی در جنوب شرق کرمان قرار دارد و فاصله جادهای آن با مرکز استان از مسیر بم و دوراهی نی بید ۱۲۵ کیلومتر و از جاده شهداد و سیرچ ۱۰۰کیلومتر است، اما فاصله هوایی این بخش با کرمان کمتر از ۹۰ کیلومتر میباشد. همسایگان بخش گلباف از جنوب ابارق، از شمال شهداد، از غرب راین، و از شرق کویر پهناور لوت می باشند.
• روستاها و آبادیهای شمالی:آبگرم ،حسن آباد ،دهوئیه،پشیشکوئیه،احمدیه،زاینده رود،جوشان،هشتادان،سعد باد،ناصرآباد،فندقاع ،مادنگ،زمان آباد،محسن آباد،گلچین،کیک برفی
• روستاهای وآبادیهای جنوبی:ده ملک ،گوکان ،تیرکان،دامن کوه،حرمک،نسک،کشیت،علی آباد،آبگرمو،نرمک،حورک،احمدآبادخشتوئیه،
نام این بخش در گذشته، «گوک» بوده است که بعدها به دلیل شهرت قالی های آن به گلباف تغییر نام پیدا کردهاست.لازم به ذکر است که اکثر اهالی گلباف در پسوند فامیلشان عبارت گوکی را داشته یا دارند که اشاره به نام قدیم این منطقه است و وجه تسمیه ی این نام نیز محل قرار داشتن شهر گلباف بودهاست که در گودی بین کوههای اطراف که ظاهراً در زمانهای دورتر دریاچهای بوده واقع شده است.
شهر گلباف
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش گلباف در سال ۱۳۹۰ برابر با ۱۳،۱۵۷ نفر بودهاست که اغلب به کشاورزی وقالیبافی مشغول هستند. در حدود ۴۰ سال پیش کارگاه های قالیبافی در گلباف رونق فراوان داشتند اما بعد از زلزله ای که در سال ۱۳۶۰ در گلباف به وقوع پیوست این صنعت افول چشمگیری داشته است. البته بنا به گفته برخی از مسئولان این بخش، کاهش تقاضا در بازارهای جهانی فرش نیز از بین رفتن کسب و کارهای حوزه قالی را تشدید کردهاست.
از معضلات مهم و بارز این منطقه، مهاجرت مردم از گلباف است. از جمله دلایلی که برای این مهاجرت بعد از زلزله سال ۶۰ آورده اند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• عدم احیای کارگاههای قالیباقی و رکود بازار فرش
• عدم احیای مجدد باغات
• عدم وجود مشاغل مولد
• وقوع زلزله ها در سالهای ۶۸ و ۷۶
• تبدیل شدن خانههای شبه ویلایی مردم به شهرکهای بی کیفیت و کوچکی که برایشان ساخته بودند.
محصولات کشاوزی
گلباف دارای دو اقلیم کوهستانی (بخش شمالی) و گرم و خشک (بخش جنوبی) میباشد. باغها و مزارع این منطقه با آب قنات آبیاری میشود (۷۰ قطعه قنات در گلباف وجود دارد و هر سال ۳ الی ۴ سیلاب فصلی نیز جاری میشود که وارد کویر لوت میشوند). از محصولات این منطقه می توان به میوههای سردسیری ازجمله انگور، انجیر، به، انار، زردآلوهای نوری، قیصی، گردو، هلو و میوه های گرمسیری مانند انواع خرما و محصولات زراعی آن شامل گندم، جو، ارزن و ترخون اشاره داشت. لازم به ذکر است که ترخون گلباف دارای عطر و طعم بخصوصی است و از شهرت بالایی برخوردار میباشد.
پنیر نخل
در میانه تنه نخل مغز ترد و شیری رنگی، با طعم شیرین و گس وجود دارد که پنیر می نامند. در اصطلاح محلی به آن غاپ می گویند. مقوی و گران قیمت. در تمام فصول سال موجود است و در فصل بارش شیرین تر است. از هر نخل سه تا ده کیلو پنیر بدست می آید. دارای ارزش غذایی بالا و خواص دارویی. اهالی برای یک مهمان ویژه پنیر تعارف می کنند، که از نظر اهمیت مصداق قربانی کردن گوسفند است.
مکانهای گردشگری گلباف
از مکانهای گردشگری گلباف میتوان به ابگرم جوشان ؛امامزاده زید محمود حرمک ؛ قلعههای تاریخی واقع در شهر گلباف و روستای کشیت همچنین سرو هزار ساله ، دریای عجیب الخلقه، بیکند (نوعی خانه است مانند غار)، قناتهای پر آب، کوههای رنگارنگ، یخچال طبیعی، رشته کوه پلوار، آبشار بیدوئیه، کلوتهای کشیت، آبشار کشیت، رودخانه کشیت، خانههای داخل کوه هشتادان ، آبگرم جوشان، کوه شبه دماوند کرمان در جوشان، باغ تاریخی مرتضی خان هشتادان و آبشار حرمک اشاره کرد.
این روستا دارای جاذبههای گردشگری بسیاری است که باعث جذب توریستها و گردشگران داخلی(تهران، شیراز، اصفهان، خراسان، یزد، هرمزگان و …) و خارجی زیادی شده است.
قلعه تاریخی ۶۰۰۰ ساله این روستا که به ماقبل دوره سلجوقیان مربوط است توجه تاریخ شناسان را به خود جلب کرده و آنها را به سمت خود میکشاند. این قلعه افسانههای شنیدنی زیادی دارد که مردم این روستا نسل به نسل برای یکدیگر بیان کردهاند.
مردم این روستا بر این باورند که در گذشته سنگی بزرگ از اسمان بر میان این قلعه افتاده که هنوز باقی است. این سنگ آنقدر بزرگ است که از دربهای ورودی قلعه به هیچ عنوان قابل عبور نیست و کمی اثبات این عقیده را قوی تر میکند. این اثر در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۱۵۰۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شهر گلباف
آبشار دیدنی کشیت یک منظره بسیار زیبا دارد که بعضی از گردشگران تاکنون چندین بار برای مشاهده آن به این روستا سفر کردهاند. آبشار کشیت یکی از آبشارهای بی نظیر و زیبا واقع در بخش گلباف است. این آبشار فضایی انتزاعی را برای بیننده ایجاد میکند. آب از دیوارههای دره میجوشد و نمونههای خاصی از سرخسها و گل سنگها در اطراف این دره رشد کردهاست.
آبشار حرمک
آبشاری ۱۴متری با خروشی آرام، در تنگه کم عمق و عمود، با شیب ۹۰ درجه که در ابتدا حدود ۸ متر و پس از آن در سطح دیوارهها حدود ۶ متر جریان پلهای را طی میکند؛ تا در روستای حرمک که از شرق به کویر لوت و از غرب با کوه سنگی همسایه است؛ آواز طبیعت را به گونهای جذاب برملا سازد. آبشار حرمک به همراه آبشار کشیت، در فضای خشن، خشک و وهمانگیز کویر لوت، شکوه خاصی پیدا نموده اند.
کیک برفی
کیک برفی ، طبیعتی بکر و زیبا است که در۲۰ کیلومتری گلباف همچون یخچالهای قطبی، در تمام سال پوشیده از برف است. در ۳-۲ کیلومتری آن، منطقه سرسبز و زیبای گلچین وجود دارد، در بین این دو رودی به طول چند کیلومتر در جریان است، که به زیبایی منطقه میافزاید.
این روستا از اول پاییز تا آخر بهار دارای آب و هوای مساعدی است و گردشگران میتوانند در این فصول به راحتی از جاذبههای گردشگری روستای کشیت بازدید کنند.
از ویژگیهای بخش گلباف داشتن طبیعت چهار فصل میباشد به عنوان مثال روستاهای جنوبی مانند حرمک ؛نسک؛ و کشیت گرمسیری و بیابانی بوده و تولید خرما در انها رونق دارد در حالی که شهر گلباف و روستاهای شمالی مانند فندقاع ؛هشتادان و جوشان طبیعت سردسیری دارند و مناسب برای کشت گردو ؛ هلو ؛ زردالو ؛ سیب ؛ گلابی ؛الوچه و … میباشند.