قلعه ضرغام در کرمان
«کهنوج قصبه و ضابط نشین رودبار است، قلعه بسیار سختی دارد که در ابتدا کهنوج و در ورودی کوه سنگی واقع است که از قلعه بمپور مرتفع‌تر است و به‌عینه شبیه دوشان تپه است. ارتفاع و طول این قلعه و طول کوه کمتر از قلعه بمپور است. اکنون این قلعه خراب و چاهش را که آب داشته است پر کرده‌اند که جای بسی تأسف است.» این شاهزاده درباره علت خرابی هم توضیح داده است که خلاصه آن به این شکل است در سالی که سعید خان معروف به بلوچ ضابط رودبار بود این قلعه به حکم امیر توپخانه خراب شد. علت حکم حبیب الله خان، امیر توپخانه این است که زمان طغیان حاکم کرمان یعنی آقاخان محلاتی، سعید خان به او کمک کرده و او را به قلعه راه داد. این رویدادها مربوط به سال ۱۲۵۷ است.
با توجه به نبودن امنیتی که در آن دوران شایع بوده است، بناهای امنیتی مانند این قلعه بسیار مقاوم ساخته می‌شدند. الحق که سعید خان در ساخت این قلعه کم نگذاشته است. سنگ‌های سخت با ملاتی از گل و خشت تضمینی به سعید خان بود که خانواده تو در امان خواهند بود.
قلعه درگذشته محل زندگی سعید خان و خانواده او بوده است به همین علت امکانات درخور توجهی داشته است. قلعه در بالای تپه کوچک ساخته شده است که اشراف خوبی به مناطق اطراف دارد. ارتفاع تپه حدود ۲۰۸ متر است که کار را برای دیده‌بان‌های قلعه راحت می‌کرد. قلعه شکلی مستطیلی به مساحت ۱۲۰۰ مترمربع دارد که برای آسانی ورود و خروج به قلعه با این مساحت ۳ درب در جاهای مختلف قلعه کار گذاشته شد. چاه آبی با ۲۰۰ متر گودی هم برای تأمین آب ساکنان و ۱۶ برج برای امنیت آن‌ها در این قلعه ساخته شد.
بناها به خواست انسان‌ها ساخته می‌شوند و به خواست آن‌ها تخریب. گاهی صاحب جلال‌و‌جبروت می‌شوند و گاهی هم به خاطر جور صاحبان خود دچار افول می‌شوند. از قضای روزگار این بنای زیبا و مقاوم به علت تصمیم‌های صاحبش تخریب شد و امروزه از آن همه امکانات چیز زیادی باقی نمانده است. چاه آب پر شده از خاک و دو برج نگهبانی و قسمتی از دیوارهای خارجی، تنها بازماندگان جنگ ارزش‌ها هستند. این قلعه شاید در نگاه اول ویرانه‌ای بیشتر نباشد؛ اما با کمی چشم گرداندن پرنده خیالتان می‌تواند در زمان سفر کند و جریان زندگی را ببیند که روزی در این قلعه وجود داشته است.
شباهت این قلعه با قلعه ضرغام فرادنبه بروجن
تشابهات گاهی گمراه کننده هستند، گاهی هم زمینه را برای آشنایی فراهم می‌کنند مانند وقتی که دو نفر نام مشابه دارند؛ پس ما برای جلوگیری از گمراهی شما را با قلعه ضرغام فرادنبه آشنا می‌کنیم. این قلعه در بروجن استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. وجه تشابه این دو قلعه زمان تولد و علت ساخت است. هر دو در زمان قاجار و با هدف امنیت ساخته شدند.
