کلاه پیشی و سَفتو معروف شهدادی ها

کلاه پیشی و سَفتو وسایل معروف شهدادی ها

حصیر بافی صنایع دستی و هنر مردم شهداد است که از تار و پود برگ نخل‌های سربه فلک کشیده به دست می‌آید و بافت آن قدمت تاریخی دارد.

شهداد منطقه‌ای کویری و تاریخی است که به هر گوشه آن که چشم بیندازی نخل‌های سربه فلک کشیده خرما به چشم می خورد وعطر وبوی دل انگیز بهار نارنج که نشان از طراوت و سرسبزی طبیعت است به مشام می‌رسد.

نخل‌هایی که در روزگاران قدیم علاوه براینکه از محصول شیرین و مقوی آن یعنی خرما استفاده می‌شد ازبرگ‌های آن نیز برای تامین وسایل ولوازم زندگی همچون کلاه، زیراندار، جارو و … استفاده می‌کردند.

مردم این منطقه سنت حصیربافی را که از پدران ومادرانشان به یادگار مانده است همچنان زنده نگه داشتند و امروزه این سبک وسنت عنوان صنایع دستی را به خود گرفته و معروف شده است.

حصیر بافی

شهدادی ها چگونه حصیر می بافند؟
در زمان قدیم که وسایل زندگی همانند امروز به طور کامل مهیا نبود مردم مجبور بودند از برگ‌های درخت خرما که به اصطلاح به آن‌ها پیش می‌گویند انواع وسایل زندگی مانند زیرانداز، سفره، سبد، بادبزن، کلاه، جارو، پادری، درب پوش برای وسایلی مانند پارچ که از گرد و غبار جلوگیری کند، دم کن برای دم کشیدن برنج که روی قابلمه می‌گذاشتند تهیه کنند.

افرادی که بضاعت مالی داشتند برای زیرانداز از گلیم یا قالی استفاده می‌کردند وافراد کم بضاعت نیز حصیر داشتند.

هنگامی که برگ درخت خرما تازه وسبز است یا به اصطلاح نخل جونگ باشد برگ‌های نخل را چیده و خشک می‌کنیم بعد برگ‌های خشک شده را داخل دیگ رنگ روی آتش قرار می‌دهیم تا برگ‌ها به طور کامل رنگ شوند حالا باید برگ‌ها را مجدد خشک کنیم و بعد در مکانی قرار دهیم تا برگ کاملا صاف شود، اما برای استفاده از بافت باید برگ را مجدد خیس کرد تا نرم وتازه شود وبعد شروع به بافتن حصیر می‌کنیم.

روی بعضی از این وسایل همچون بادبزن طرح و نقش‌هایی دیده می‌شود که بر اساس فکر و ایده‌ شخصی بانوان این منطقه است.

سَفتو

یکی دیگر از انواع حصیر بافی سبد یا به اصطلاح گویش محلی سَفتو نامیده می‌شود که برای پذیرایی از مهمان به عنوان سبد میوه وهمچنین برای چیدن خرما استفاده می‌شد.

به دلیل آنکه حمل سبد به بالای نخل آسان است و چون سفتو از برگ نخل تهیه می‌شود کیفیت خرما نیز داخل آن حفظ می‌شود.

کلاه پیشی

کلاه پیشی یکی دیگر از انواع حصیربافی در شهداد است که طرفداران زیادی هم دارد.

چون شهداد منطقه گرمسیری است و شغل مردم کشاورزی بوده وبیشتر درمعرض آفتاب قرار می‌گرفتند به همین دلیل بانوان این منطقه از برگ‌های نخل کلاهی به اصطلاح گویش محلی پیش درست می‌کردند و به آن کلاه پیشی می گفتند تاهر زمان که به مزرعه می‌رفتند کلاه را خیس کنند و اشعه‌های آفتاب کم‌تر به آن‌ها آسیب برساند.

علاوه براینکه از برگ درخت خرما انواع وسایل تهیه می‌کردند از سیس نخل نیز که بسیار محکم و قهوه‌ای رنگ است برای شستشوی ظرف نیز استفاده می‌شد این سنت همچنان درشهداد وجود دارد وتقریبا می‌توان گفت در اکثر خانه‌های شهداد صنایع دستی‌های حصیری را می‌توان دید.

صنایع دستی شهداد شامل پته دوزی، گلیم بافی وانواع صنایع حصیری ازجمله بادبزن، کلاه، پادری، جارو است که از برگ‌های درخت خرما به دست می‌آیند.