بزرگترین جشن سده دنیا در کرمان
هر چند که گفته میشود مشهورترین و بزرگترین جشن سده در زمان مردآویج در سال ۳۲۳ هجری در اصفهان برگزار شده، اما به اذعان همگان در حال حاضر باشکوهترین جشن سده را کرمانیها برگزار میکنند. البته، محمدعلی گلاب زاده، مورخ و پژوهشگر تاریخ معتقد است که جشن سده در کرمان باشکوهترین جشن، نه فقط در ایران، بلکه در دنیا است.
کرمانیها به رسم دیرینه خود شامگاه دهم بهمن ماه جاری صدمین روز زمستان از تقویم کهن مصادف با روز مهرایزد را با برپایی آیین سده سوزی جشن میگیرند.
برگزاری جشنهای مختلف در میان ایرانیان از جایگاه خاصی برخوردار بوده؛ جشنهایی با یک ویژگی مشترک و آن اینکه همگی در پیوند با پدیدههای طبیعی، کیهانی و اقلیمی بودهاند. از جمله آن، آیین سده سوزی بوده که با سرور و شادی که به همراه دارد، نمونه کامل یک جشن اصیل و تمام عیار ایرانی است.
به گواه متون تاریخی، سده جشن پیدایش آتش است. روایات متعددی هست درباره دلیل برگزاری این جشن توسط ایرانیان باستان؛ در برخی از روایات تاریخی آمده است که چون صد روز که از زمستان بزرگ میگذشت ایرانیان جشن سده را برپا میکردند (در تقویم کهن ایرانیان مهرآیین، زمستان ۱۵۰ روزه و تابستان ۲۱۰ روزه بوده است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده است، ۱۰۰ روز و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰ روز و ۵۰ شب بوده است).
آنها بر این باور بودند که در این زمان، اوج و شدت سرما سپری شده، به همین دلیل همه در دشت و صحرا گرد هم جمع شده و تلی بزرگ از خار و خس و هیزم فراهم میکردند و با فرارسیدن تاریکی شب، آتش میافروختند. به اعتقاد ایرانیان باستان، این کار، بازمانده سرما را نابود میکرده است.
برگزاری جشن سده را از زمان هوشنگ شاه میدانند و در این باره گفته شده: «هوشنگ پادشاه پیشدادی، که شیوه کشت و کار، کندن کاریز و کاشتن درخت را به او نسبت میدهند، روزی در دامنه کوه ماری دید و سنگ برگرفت و به سوی مار انداخت و مار فرار کرد. اما از برخورد سنگها جرقهای زد و آتش پدیدار شد.»
خلف تبریزی نیز در کتاب «برهان قاطع» آورده است که «کیومرث به یمن وجود سه فرزند اناث و ذکور خود جشنی بزرگ برپا کرد و آتشی بزرگ برافروخت و مردم ایران زمین را مهمان کرد به این دلیل این روز را سده میگویند». ایرانیان باستان بر این باور بودند که در این شب ستاره گرما به زمین آمده و دل زمین گرم میشود.
به هر دلیل که بوده، جشن سده در طول قرنهای متمادی با آداب و رسوم خاصی توسط زرتشتیان در نقاط مختلف کشور برپا میشده است اگر چه از سابقه این جشن تاریخ دقیقی وجود ندارد، اما گفته میشود حداقل قدمت آن در ایرن به ۴۰۰ سال میرسد و از زمان صفویان سده سوزی برگزار میشده است البته تاکید میشود قبل از آن نیز، این آیین برپا میشده است.
جشن شکرگزاری زرتشتیان
در این میان، هر چند که گفته میشود مشهورترین و بزرگترین جشن سده در زمان مردآویج در سال ۳۲۳ هجری در اصفهان برگزار شده، اما به اذعان همگان در حال حاضر باشکوهترین جشن سده را کرمانیها برگزار میکنند. البته، محمدعلی گلاب زاده، مورخ و پژوهشگر تاریخ معتقد است که جشن سده در کرمان باشکوهترین جشن، نه فقط در ایران، بلکه در دنیا است.
جشن سده از جمله جشنهای کهن ایران بوده که از دهها سال قبل از اسلام در ایران رواج داشته است.
ایرانیان همواره به ۴ رکن مقدس که یکی از آنها آتش بوده احترام میگذاشتهاند.
آیین مقدس اسلام هم برای روشنایی و گرما همواره احترام قائل بوده و میتوان گفت که در همه ادیان روشنایی و گرمی محترم بوده و ظلمت و تاریکی مذموم.
روشن کردن آتش توسط موبدان
پیروان آیین زرتشت نیز همواره عبادات خود را در مقابل نور و آتش انجام میدهند.
این مسئله به معنای آتش پرستی آنها نیست بلکه حرمتی است که آنها برای آتش قائل هستند.
آیین سده سوزی و تجمع مردم کرمان
اگر چه در شهرهای دیگر ایران مثل یزد، شیراز و اصفهان نیز این مراسم برگزار میشود اما جشن این مناطق از شکوه و عظمت جشنهای کرمان برخوردار نیست.
به عنوان مثال در حسن آباد یزد، برای برپایی جشن سده، تنها بر پشت بامهای منازل آتش کوچکی برافروخته میشود مشابه آتشی که ما در چهارشنبه سوری داریم اما در کرمان این مراسم با شکوه خاصی برگزار میشود.
عظمت جشن سده در کرمان در دنیا هم بی نظیراست اظهار میدارد: حتی در کشور هندوستان هم که زرتشتیان زیادی دارد، این جشن به شکوه سده سوزی کرمان برگزار نمیشود.
بداغ آباد ۸۰ سال میزبان جشن سده است
آیین زرتشتیان در جشن سده
این جشن ۲۰۰ سال است که به صورت مداوم و بدون وقفه در کرمان در حال برگزاری است، میگوید: در گذشته این آیین در جاده کوهپایه و در محلی به نام “باب کمال” برگزار میشده اما ۸۰ سال است که جشن سده در محل فعلی آن واقع در باغچه بداغ آباد در خیابان سده در حال برگزاری است.
در ابتدای مراسم، گاته خوانی سرودهای زرتشت را داریم و بعد ازآن سرود ملی جمهوری اسلامی اجرا خواهد شد.
نماینده زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی و دکتر فریدون جنیدی هم در مراسم سده سوزی امسال حضور دارند.
اجرای گروه سازهای پوستی “اهورا” و نقاله خوانی و شاهنامه خوانی هم به عنوان دیگر برنامههای جشن سده کرمان میباشد و پس از آن، آیین آتش افروزی برگزار خواهد شد.
بزرگترین جشن سده در کرمان و نه فقط با حضور زرتشتیان بلکه با حضور عموم مردم برگزار میشود بطوریکه بیش از دو هزار نفر در آئین سده سوزی کرمان حضور پیدا میکنند.
