جشن آبانگاه
آبان روز از فروردین ماه برابر با ۱۰ فروردین در گاهشماری ایرانی است، نخستین آبان روز سال است و به روایت «برهان قاطع» جشنی به همین نام در این روز انجام می شده.از جمله مراسم این جشن آب پاشی به یکدیگر بوده و نوعی انتظار برای بارش باران است.
میتوان گفت دو جشن بهاری كه به كلی فراموش نشده ولی تقریبا در معرض از بین رفتن اند جشن نخستین شنبه سال و نخستین چهارشنبه سال هستند كه خوشبختانه هر دو هنوز هم در بعضی نواحی جنوب خراسان و چهارمحال و بختیاری برگزار می شوند. مراسم این اعیاد تقریبا شبیه سیزده به در است و مردم برای جشن گرفتن این روز خاص به صحرا می روند و شادی می كنند.
جشن دیگری جشنی است كه در دهم فروردین ماه در ایران باستان برگزار می شده و جشن آبانگاه نام داشته است. جشن آبانگاه با جشن آبانگان كه در دهم آبان برگزار می شده متفاوت است و نباید با آن اشتباه گرفته شود.
جشن آبانگاه را به این دلیل برگزار می كردند كه نخستین آبانروز در سال بوده است. جشنی در ستایش آبان كه در واقع همان ناهید یا آناهیتا است ، چون ناهید ابتدا سیاره بوده و بعدها تبدیل به ایزد بانوی نگهبان آب های روان و پاكیزگی آب ها شده است.
در اسطوره‌های ایرانی گفته می‌شود که در این روز زَو پادشاه ایران بر افراسیاب پیروزی یافته و او را از سرزمین خویش راند و نیز در این روز پس از پنج یا هفت سال خشکی باران آمده‌است.
«در جشن آبانگان، پارسیان به ویژه زنان در کنار دریا یا رودخانه‌ها، فرشتهٔ آب را نیایش می‌کنند. ایرانیان کهن آب را پاک (مقدس) می‌شمردند و هیچ‌گاه آن را آلوده نمی‌کردند و آبی را که ویژگی سه‌گانه‌اش (رنگ- بو- مزه) دگرگون می‌شد برای آشامیدن و شستشو به کار نمی‌بردند. زرتشتیان نیز در این روز همانند سایر جشن‌ها به آدریان‌ها (آتشکده‌ها) می‌روند و پس از آن برای گرامی داشت مقام فرشتهٔ آب‌ها، به کنار جوی‌ها و قنات‌ها رفته و با خواندن اوستای آبزور (بخشی از اوستا که به آب و آبان وابسته است) و به دستیاری مُوبَد خوانده می‌شود، اهورامزدا را ستایش کرده و درخواست فراوانی آب و نگهداری آن را کرده و پس از آن به شادی می‌پردازند.»