گیاهان دارویی استان کرمان

زیره سیاه کوهی
نام علمی: Carum carvil

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی است به ارتفاع ۳۰ تا ۸۰ سانتیمتر که ساقه‌ای بدون کرک و برگ‌هایی سبز رنگ دارد.

گل‌های زیره سفید و کوچک هستند. میوه‌ی آن ، شامل قسمت قهوه‌ای تیره یا زرد شفاف می‌شود. بیشترین کشت زیره در استان کرمان است.

زیره نفخ شکم را برطرف و به هضم غذا کمک می‌کند. بادشکن‌، مقوی‌، زیادکننده‌ شیر، قاعده‌آور، نیرودهنده‌، قابض‌‌ و مقوی‌ است و بی‌اشتهایی را از بین می‌برد.

اگر با کودکتان به سفر می‌روید، حتما مقداری زیره با خود به همراه داشته باشید زیرا این گیاه در رفع دل دردهای کودکانه موثر خواهد بود. زیره همچنین شل‌کننده عضلات و ضد تشنج است.

هشدار: مصرف بیش از اندازه باعث افزایش ترشح تیروئید و لاغری می‌شود.

آنغوزه
نام علمی: Ferula assa-foetida

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی با برگ‌های ضخیم وبزرگ است. گل‌های این گیاه به رنگ زرد و میوه‌ها قهوه‌ای رنگ هستند.

از ریشه‌ یا ساقه‌ی این گیاه با تیغ زدن، ماده ای به نام اولئوگم رزین به دست می‌آید که به آنغوزه مشهور است.

آنغوزه ابتدا رنگی شیری و مزه‌ای تند و تلخ و نیز بوی بسیار بدی دارد که در مجاورت هوا سفت می‌شود.

درجهان و در تجارت آنغوزه را افتیداگم می‌نامند. منشا اصلی جغرافیایی آن ایران و در مناطق محدودی از افغانستان است.

گیاه آنغوزه ادرارآور، ضدچسبندگی پلاکت‌ها، تقویت کننده رحم، افزایش دهنده‌ی شیر، خلط‌آور، مسهل، مسکن، کاهنده فشارخون و ضد اسپاسم است.

اصلی ترین کاربرد آن رایحه برای عطراست. در درمان سیاتیک ونقرس موثر و برای تب سودمند است.

هشدار: منع مصرف جدی برای زنان باردار، زنان شیرده و کودکان

‌ اسطوخودوس
نام علمی: Lavandula angustifolia

ویژگی های ظاهری: گیاهی دائمی با بوته‌ای به ارتفاع یک متر، ساقه‌ای چهار گوش، برگ‌هایی باریک و نوک تیز و گل‌هایی به رنگ آبی مایل به بنفش است.

نوشیدن چای اسطوخودوس از قدیم مرسوم بوده‌ است.

دمنوش این گیاه سرفه را درمان می‌کند و برای افرادی که دچار گرفتگی دست و پا می‌شوند، موثر است.

کبد را پاک‌سازی و اختلالات کبدی را برطرف می‌کند. درمان سرگیجه و حالت تهوع، تسکین دردهای ناشی از کوفتگی و ضرب‌دیدگی، رفع مشکلات گوارشی و عصبی معده

رفع بی‌خوابی، استرس، افسردگی و اضطراب از جمله دیگر خواص این گیاه معطر است.

هشدار: مصرف همزمان آن با داروهای ضدافسردگی و اعصاب باعث ایجاد مشکل می‌شود.

اگر بعد از استفاده از این دارو، دچار واکنشی حساسیتی مانند گرفتگی یا لرزش صدا شدید، مصرف آن‌ را قطع کنید.

گشنیز
نام علمی: Coriandrum sativum

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی علفی به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر و قسمت‌های مورد استفاده آن ساقه، برگ و میوه‌ی آن است.

میوه‌ی گشنیز زرد رنگ و بوی تازه آن نامطبوع است که بعد از خشک شدن این بوع از بین می‌رود.

این گیاه که بومی جنوب اروپا و مدیترانه است، سبزی مرسومی بین ایرانی‌هاست.

این گیاه خواب‌آور، بوی بد دهان را ازبین می‌برد و در رفع سردرد موثر است.

خوردن این گیاه برای دهان و دندان مفید است و لثه‌ها را محکم می‌کند.

گشنیز جلوی مسمومیت‌های غذایی را می‌گیرد و برای رفع دل درد و نفخ مفید است. تخم گشنیز قاعده‌آور، ادرارآور و برای تقویت قلب و قطع تب مفید واقع می‌شود.

هشدار: مصرف بیش‌ از اندازه این گیاه، باعث حالت بی‌حسی و خواب‌آلودگی می‌شود.

گز شهداد
نام علمی: Quercus

ویژگی‌های ظاهری: این ماده بر اثر نیش زدن زنبور به برگ وشاخه‌های درخت بلوط به‌ وجود می‌آید.

بعد از نیش، ماده‌ای به بیرون تراوش می‌کند که در مجاورت هوا سفت می‌شود. به این ماده گز شهداد می‌گویند.

گزانگبین یا گز شهداد تقویت‌کننده دستگاه تنفسی، نرم کننده سینه و بندآورنده خونریزی است. از آن برای درمان بواسیر استفاده می‌کنند.

موارد منع مصرف ندارد.

حنا
نام علمی: Lawsonia inermis

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی به صورت درختچه با برگ‌های سبز مایل به خاکستری و گل‌هایی به رنگ سفید و زرد بسیار خوشبو است.

قسمت‌های برگی این گیاه همان بخش دارویی آن است. حنا به‌ صورت موضعی برای درمان بسیاری از بیماری‌های قارچی و پوستی مفید است.

از حنا برای جلوگیری از تعریق دست و پا و بهبود اگزما استفاده می‌کنند. این گیاه که دارای اثر ضد باکتری، ضد درد و ضد التهاب است، به عنوان رنگ طبیعی مو قابل استفاده است.

هشدار: برگ‌ها دارای خاصیت مخدری است و استفاده بیش از اندازه از آن باعث سردی و مسمویت می‌شود.

بیدمشک
نام علمی: Salix eagyptiaca

ویژگی‌های ظاهری: درختچه‌ای است بلند اما به طور متوسط از ۸ متر تجاوز نمی‌کند.

زیر پوست و روی چوب این درخت برجستگی‌های تیزی وجود دارد.

برگ‌های آن درنوع نر و ماده متفاوت و روی برگ‌ها سبز تیره و پشت آن کرکدار و روشن است. گل‌های بیدمشک معطر هستند.

بیدمشک یا گل بیدی ملین، تقویت‌کننده قلب و اعصاب و محرک قوای جنسی است.

این گیاه اشتها را افزایش می‌دهد و دستگاه گوارش را تقویت می‌کند. آرامبخش است و دردهای عصبی و روماتیسمی رابهبود می‌بخشد.

باعث کاهش تب می‌شود و برای درمان سردرد مفید است.

هشدار: منع مصرف برای کودکان زیر دو سال، زنان باردار و شیرده، افراد زیر۱۶سال مبتلا به آنفولانزا، سرماخورگی یا آبله مرغان