سلام امروز هم میحوام محصولات کشاورزی کرمان رو بهتون معرفی کنم
محصولات کشاورزی
پتانسیل های موجود در استان کرمان و وجود مناطق بسیار مستعد برای تولید انواع محصولات زراعی و باغی،این دیار را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده است.در همین راستا و در جهت کمک رسانی به تولید و خود کفایی محصولات اساسی،کشاورزی نقش ارزنده ای ایفا نموده و به موفقیت های چشمگیری در این بخش دست یافته است.
از یاد نبریم که با تمامی خست آسمان و نزول باران اندک،به خصوص اینکه در پانزده سال اخیر وضعیت بسیار اسفباری در این منطقه حاکم بوده و در برخی سال ها،میزان بارندگی استان از ۵۰ میلی متر افزایش نیافته است،مع الذالک این استان به همت مردان و زنان پر تلاش و سازنده به خلق پدیده ای باور نکردنی،یعنی وجود یک چهارم باغ های کشور در این استان دست یافته ومناطقی چون جیرفت، کهنوج و رودبار که به واسطه ی محصولات کثیر و متنوع اش،روزگاری لقب “هند ایران” را از آن خود نموده بود اینک نیز در حد مطلوب نگاه دارد بدین امید که باز درهای رحمت به روی این سرزمین گشوده و نزول باران های مناسب،رونق گذشته را تجدید نماید.
در خصوص اشتغال مولد در این بخش،می توان گفت:قریب ۳۰ درصد جمعیت استان،که به طور عمده ساکن روستاها هستند،به طور مستقیم در امر تولیدات کشاورزی مشغول می باشند که این امر نشان دهنده این معنا است که حدود ۶ درصد بیش از میانگین کشوری است.در زمینه ی مسائل زیست محیطی نیز باغ های استان به عنوان کمربند سبز مانع از پیش روی کویر و هجوم طوفان های شن در بعضی از مناطق شده اند.در مجموع بخش باغبانی استان از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و زندگی اجتماعی و اقتصادی غالب مردم استان به طور مستقیم و غیر مستقیم وابسته به وضعیت تولیدات کشاورزی،به ویژه محصولات باغی می باشد.
متاسفانه عامل اصلی محدود کننده ی بخش کشاورزی استان کرمان آب می باشد چرا که این استان از نظر آبهای سطحی فقیر بوده و میزان برداشت آب های زیرزمینی در مناطق مختلف استان،بیلان منفی را نشان میدهد.هر چند باید به این نکته نیز اشاره نمود به رغم محدودیت آب در استان،از آنجایی که محصولات این منطقه غالبا با طبیعت خشک،سازگاری دارند،از این رو توسعه ی باغداری در این منطقه نیز به همین دلیل می باشد. استان کرمان به عنوان مهم ترین تولید کننده ی پسته در کشور مطرح است،به نحوی که با داشتن بیشترین زیر کشت پسته،به عنوان نخستین محصول از لحاظ ارزش در صادرات غیر نفتی ،همواره نقش ارزنده ای در ارز آوری داشته و دارد.با این وجود کمبود منابع آبی و خشکسالی های چند سال اخیر،از مهمترین چالش های فرا روی تولید این محصول به عنوان “طلای سبز”در استان کرمان می باشد.
در مناطق گرمسیری استان به طور عمده،خرما و مرکبات کشت می شود.خرما از جنبه اقتصادی و همچنین نقش آن در صنایع تبدیلی،صنایع غذایی و بسته بندی قابل اهمیت می باشد و یکی از محصولات اقتصادی استان به شمار میرود.مرکبات استان دارای جنبه ی صادراتی است و در صنایع تبدیلی و غذایی کاربرد های وسیعی دارد اماخشکسالی لطمات فراوانی به استان در طول این چند سال اخیر وارد کرده است.از خشکسالی دو اثر دز ظبیعت به جا می ماند،یک اثر آن ناشی از کمبود بارش و کاهش آب های سطحی به عنوان اثر مستقیم وهمچنین اثر جانبی آن،حساس شدن گیاهان بر اثر تنش و طغیان آفاتی مانند کرم خراط و… می باشد که در حال حاضر جمعیت این آفات در استان طغیان کرده است.
با توجه به مطالب ذکر شده بایستی به این مهم اشاره نمود،در راستای توسعه ی پایدار کشاورزی استان،ضمن توجه به نیاز های کشور به محصولات استراتژیک،برنامه ریزی در زمینه های صنعتی و صادراتی محصولات عمده ی کشاورزی استان از جمله پسته،خرما و مرکبات ،گردو و صیفی جات و انواع سبزی و محصولات گلخانه ای ضروری می باشد.
۱- باغبانی
سطح زیر کشت محصولات باغی استان در سال ۱۳۸۸ معادل۴۸۵۹۴۰ هکتار بوده که از این میزان،۳۹۶۳۱۲ هکتار مربوط به حوزه ی کشاورزی شمال و ۸۹۶۲۸ هکتار مربوط به منطقه ی جیرفت و کهنوج بوده است.از مجموع سطح زیر کشت باغات استان،۵۹/۲ درصدبه کشت پسته،۱۴/۰۷ درصدبه کشت خرما،۸/۹۶ درصد به کشت مرکبات،۴/۹۶ درصدبه کشت گردو،۳/۱۱ درصد به کشت بادام اختصاص یافته و ۹/۷ درصد به سایر میوه های دانه دار، هسته دار،توتستان و گلستان اختصاص دارد.در سال ۱۳۸۸،میزان تولیدات محصولات باغی استان معادل ۱۲۱۸۲۰۶ تن،گزارش شده که بیشترین سطح زیر کشت پسته استان مربوط به شهرستان رفسنجان می باشد.این شهرستان با سطح زیر کشت ۸۲۶۴۴/۵ هکتار پسته،رتبه اول را به خود اختصاص داده است که ار این میزان سطح زیر کشت،۳۱۲۰۷ تن پسته تولید شده است.
همچنین استان کرمان به لحاظ میزان پسته،مقام اول را در کشور دارا می باشد.مجموع سطح زیر کشت خرمای استان معادل ۳۱۱۳۳ هکتار است که از این میزان سطح زیر کشت،حدود ۳۵۰۸۶۰ تن خرما تولید می شود.از جمله انواع خرمای مرغوب استان می توان به خرمای مضافتی بم،خرمای پیارم، خرمای شاهانی و خرمای بزمانی اشاره نمود.بیشترین سطح زیر کشت خرمای استان مربوط به شهرستان بم با ۱۸۳۶۵/۶ هکتار می باشد.
سطح زیر کشت مرکبات استان برابر ۴۳۵۷۷ هکتار با میزان تولید ۵۱۴۶۷۲ تن می باشد.مرکبات استان به ویژه گریپ فروت و لیمو شیرین بسیار ممتاز می باشند،به طوری که گریپ فروت تولیدی استان از بهترین نوع خود در جهان به شمار می رود.
استان کرمان با ۲۵۱۴ هکتار گلستان،سالانه ۶۳۴۶ تن گل محمدی تولید می نماید. شهرستان بردسیر با توجه به ویژگی های خاص منطقه با سطحی معادل ۱۹۶۱ هکتار،۷۸ درصد از سطح زیر کشت گلستان های استان را دربر گرفته است.اعداد و ارقام فوق الذکر مبین این واقعیت است که استان کرمان به لحاظ تولید محصولات باغی دارای جایگاه ویژهو ارزشمندی است و با برنامه ریزی،سزمایه گذاری و بازاریابی محصولات،می توان جایگاه استان را در کشور مستحکم تر ساخت.
۲- زراعت
استان کرمان با دارا بودن بیش از ۳۰۰ هکتار اراضی زراعی و تولید بیش از ۳/۵ میلیون تن انواع محصولات زراعی جایگاه زراعی ممتازی را در در سطح کشور به خود اختصاص داده است.در حال حاضر بیش از ۵۴ نوع محصول زراعی در مناطق مختلف استان کشت و تولید می شود که این وضعیت نشانگر استعداد ویژه استان در کشور می باشد.عملکرد بالا و کیفیت مطلوب خارج از فصل و نوبرانه در مناطق گمسیری استان گواه این مطلب است.
در استان کرمان به دلیل شرایط متنوع اقلیمی،انواع محصولات زراعی قابل تولید است،به طوری که در تولید بعضی از محصولات،حائز رتبه کشوری می باشیم.همچنین بعضی از مناطق استان از جمله منطقه جیرفت و کهنوج،دارای ظرفیت های بالایی می باشند،به طوری که داشتن تنوع اقلیم،گوناگونی محصولات کشاورزی و ظرفیت های فراوان توسعهاز ویژگی های آن ها می باشد که امروزه به عنوان یکی از قطب های مهم کشاورزی مطرح هستند.منطقه ی جیرفت و کهنوج با ۱۵۱۹۲۰ هکتار سطح زیر کشت،در حال حاضر حدود ۲۰۳ میلیون تن محصولات زراعی را با کیفیت ممتازی تولید می کند.در واقع این پتانسیل توسعه در کمتر جایی از کشور فراهم است،که در یک سال زراعی در ۳ نوبت سیب زمینی و پیاز،۴ نوبت خیار،۳ نوبت هندوانه،۲ نوب گوجه فرنگی،۲ نوبت ذرت و… در آن کاشت و برداشت گردد.
شهرستان ارزوئیه نیز از پتانسیل هایی نظیر منطقه ی جیرفت و کهنوج برخوردار است.در این منطقه کشت گندم و محصولات جالیزی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد،اما به دلیلکمبود امکانات حمل و نقل جاده ای و بین المللی،بیشتر اوقات محصولات تولیدی در مزرعه مانده یا توسط دلالانبه قیمت بسیار پایینی خریداری میشود.
نکته ی حائز اهمیت دیگر این است که در حال حاضر به دلیل وجود پتانسیل های فراوان استان در بخش زراعت متوسط عملکرد بسیاری از محصولات زراعی از قبیل ذرت،سیب زمینی و بذور مختلف محصولات زراعی در واحد سطح،بالاتر از متوسط آن در کشور می باشد که علاوه بر تامین نیاز داخل استان به سایر مناطق کشور نیز صادر میگردد و به این ترتیب صرفه جویی قابل توجه ارزی و کاهش وابستگی به خارج را در پی دارند.
سطح زیر کشت محصولات زراعی استان کرمان در سال زراعی۱۳۸۸-۱۳۸۷ ،معادل ۳۰۲۰۰۳ هکتار بوده که تولید معادل ۳۵۶۲۱۷۳ تن را در پی داشته است.خشکسالی های متوالی چندین ساله ی اخیر،محدودیت منابع آبی استان و افت سطح آبهای زیر زمینی و بیلان منفی اغلب آبخوان های استان،همچنین نوسانات سطح زیر کشت محصولات زراعی به دلیل تناوب زراعی،موجب کاهش سطح زیر کشت محصولات زراعی شده است. در این راستا سیاست دولت ،استفاده از الگو های کشت مناسب با تاکید بر محصولات با ارزش اقتصادی بالا بوده است.
به علت قرار گرفتن استان کرمان در منطقه ی خشک،کشت دیم به صورت بسیار محدود و در سال های پر آب بیشتر صورت میگیرد،این نوع کشت ها نیز اغلب به صورت پراکنده و در سطوح کوچک به چشم می خورد.
از عمده ترین محصولات زراعی استان می توان:گندم،جو،ذرت دانه ای ،محصولات جالیزی،نباتات علوفه ای و انواع سبزیجات اشاره کرد.از مناطق عمده کشت غلات به ویژه گندم می توان منطقه ارزئیه بافت و شهرستان های رودبار جنوب،قلعه گنج،کهنوج و بردسیر را نام برد .سهم غلات و از سطح زیر کشت محصولات زراعی استان ۵۰/۳۵ درصد می باشد.
در استان کرمان حبوبات(شامل نخود،لوبیا،عدس و…) دارای ۱۸۰۳ هکتار سطح زیر کشت و ۱۹۳۰ تن تولید می باشد.
محصولات جالیزی با سطحی معادل ۴۴۱۹۷ هکتار،۱۴/۶۳ درصد از اراضی زراعی استان را شامل می شوند.میزان تولید محصولات جالیزی استان ۱۰۹۱۹۱۶ تن بوده که در بین محصولات جالیزی،هندوانه و خیار بیشترین سطح زیر کشت تولید را دارا بوده اند.
نباتات علوفه ای شامل:یونجهفذرت علوفه ای،اسپرس و…دارای ۵۵۴۵۱ هکتار سطح زیر کشت بوده که ۱۸/۳۶ درصد از اراضی زراعی استان را شامل می شود.
سطح زیر کشت انواع سبزیجات در استان بوده که میزان تولید سبزیجات برابر ۸۹۱۳۳۳ تن می باشد. در بین انواع سبزیجات ،گوجه فرنگی و سیب زمینی از بیشترین سطح زیر کشت برخوردارند.در این میان شهرستان بردسیر به ویژه مناطق لاله زار،قلعه عسکر و نگار از مناطق مستعد تولید سیب زمینی هستند.همچنین منطقه ی بردسیر به عنوان مکانی مناسب و مستعد جهت تولید بذر سیب زمینی در سطح کشور شناخته شده است.
۳- دام و طیور
از مهمترین تولیدات دامی استان کرمان می توان به گوشت قرمز،گوشت مرغ و شیر خام اشاره کرد.میزان تولید گوشت قرمز در سال ۱۳۸۹معادل۴۷۸۷۹ تن می باشد.میزان تولید شیر خام استان ۳۸۵۵۹۷ تن گزارش شده که بیشترین میزان تولید شیر خام استان،به شهرستان های:کرمان،جیرفت و شهر بابک اختصاص دارد.مقدار تولید گوشت مرغ در سال ۱۳۸۹ برابر ۳۶۰۵۳ تن بوده که توسط ۷۵۸ واحد پرورش مرغ گوشتی با ظرفیت سالانه۲۱۳۱۵۶۶۰ تن تولید شده است.۳۰ درصد گوشت مرغ تولیدی استان کرمان در شهرستان رفسنجان تولید می شود و این شهرستان مقام نخست را در زمینه ی پرورش مرغ گوشتی در استان دارد در حال حاضر ۲۱۰ واحد پرورشمرغ گوشتی در رفسنجان وجود دارد که ۱۰۱۷۳ تن گوشت مرغ در آن تولید می گردد.نوسانات شدید قیمت گوشت مرغ،افزایش قیمت سویا و نهاده های خوراک دام،بیماریهای که بومی می شوند و قدیمی بودن واحدهای مرغ داری از مشکلات مرغ داران استان می باشد.همچنین تولید تخم مرغ در سال ۱۳۸۹ با حدود ۸ درصد افزایش،نسبت به ۱۳۸۸،معادل۱۵۵۷۱ تن می باشد.این میزان توسط ۲۴ واحد پرورش مرغ تخم گذار با ظرفیت سالانه ۱۱۸۵۵۰۰ قطعه تولید شده است.
سایر تولیدات دامی به تولیداتی اطلاق می شود که به مصرف خوراکی نمی رسد و هدف اصلی فعالیت دام داری تولید این گونه فرآورده ها نیست.این گونه تولیدات اهمیت و ارزش یکسانی ندارندو برخی از آنها به دلبل نقشی که در گردش واحدهای صنعتی و یا زندگی بهره برداران و صادرات ایفا می کنند،اهمیت زیادی دارند،برای مثال،پشم گوسفند کرمانی به دلیل استفاده در صنعت قالی بافی و کرک در بخش بافندگی با ارزش است.بر اساس برآورد میزان پشم در سال ۱۳۸۹،برابر ۲۵۶۱ تن و میزان کرک و مو تولیدی حدود ۱۳۷۰ تن و تولید پوست برابر با ۱۶۸۴۹۵۶ جلد بوده است.
۴- شیلات و آبزیان
سابقه ی پرورش ماهی در استان کرمان به یک دهه می رسد.مهمترین شهرستان های مناسب برای پرورش ماهیان گرم آبی شامل:شهرستان جیرفت،کهنوج،ارزوئیه و عنبرآباد می باشند که در مقابل شهرستان هایی که دارای اقلیم مناسب سردسیری برای پرورش ماهیان سرد آبی(قزل آلا) هستند،می توان به:بافت،بردسیر،ارتفاعات ده بکری بم و شهر بابک اشاره نمود.
در سال ۱۳۸۹،تعداد۳۴۰ واحد پرورش ماهی در حال حاضر فعالیت بوده،که از این تعداد ۱۰۴ واحد سرد آبی و ۲۳۶ واحد گرم آبی و تولید آن ها معادل ۱۶۰۲ تن بوده است.
در سال ۱۳۸۹ در بخش شیلات جنوب استان کرمان ۱۱۷۵ تن انواع آبزیان به صورت صید خالص برداشت شده،که از این مقدار صید خالص ۱۰۰۰ تن برداشت آبزیان گرم آبی و ۱۷۵ تن آبزیان سرد آبی است.با توجه به گرمسیری بودن جنوب استان کرمان،پرورش آبزیان سرد آبی در مناطق کوهستانی شهرستانی جیرفت و در بخشهای:جبال بارز،ساردوئیه و دهستان دلفارد انجام می شود.شرایط آب و هوایی جیرفت به گونه ای است که در فصل زمستان در مناطق گرمسیری جیرفت و در استخر های خاکی می توان آبزیان سرد آبی را پرورش داد و این شرایط آبی سبب می شود که طول دوره ی رشد ماهی از پنج ماه به سه ماه کاهش یابد و به طور تقریبی۵۰ درصد طول رشد کاهش دارد.آبزیان گرمایی معمولا در فروردین و اردیبهشت به آبهای گرمسیری وارد و پرورش داده می شود و چهار تا پنج ماه بعد از برداشت آبزیان گرم آبی،در شش شهرستان جنوبی،در همان استخر ها پرورش ماهیان سرد آبی صورت میگیرد.
با توجه به اینکه مواد تغذیه ای آبزیان گرم آبی،گندم،جو و خرمای درجه سه است و این محصولات در مناطق جنوبی به فراوانی یافت می شود،پرورش ماهیان گرم آبی بیشتر در مناطق جنوبی کرمان صورت میگیرد.همچنین مواد تغذیه ای آبزیان سرد آبی که معولا کنستانتره،پودر ماهی و پروتئین است،باید از بندر عباس تهیه شود و این مشکل اصلی پرورش ماهیان و آبزیان سرد آبی است.
یکی از نیازهای منطقه و استان کرمان،راه اندازی کارخانه تولید مواد غذایی برای دام ها و آبزیان است،که می توان با تاسیس یک مجتمع خوراک دام به صورت کامل تغذیه آبزیان را تامین کرد.
۵- زنبور داری
امروزه نقش زنبور عسل در گرده افشانی گیاهان زراعی و باغی،احیای مراتع و بهبود محیط زیست به حدی شناخته شده و مهم است که تولیدات آن یعنی عسل و موم را تحت الشعاع قرار داده.در استان کرمان نیز به رغم اقلیم کویری،در مناطقی که شرایط از نظر رویش گل و گیاه را فراهم کرده،توجه خاصی به صنعنت کندو داری مبذول شده است.وجود برخی گیاهان معطر و خوشبو در بعضی از مناطق کوهستانی استان مثل شهرستان های:بافت،شهر بابک،بردسیر و… از طرفی توجه به تولید گل محمدی در بعضی از مناطق مثل لاله زار بردسیر،فرصت استثنایی برای تولید عسل مرغوب و با کیفیت در استان فراهم کرده است.
۶- صنایع کشاورزی
صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی به عنوان تکمیل کننده چرخه تولیدات بخش کشاورزی می تواند در رونق تولیدات و بازاریابی محصولات کشاورزی نقش مهمی را ایفا نماید.
توجه به این صنعت علاوه بر نقش موثر در اشتغال زایی بیشتر و جلوگیری از مهاجرت تولید کنندگان روستایی به شهرها،می تواند زمینه ساز شکل گیری ارزش افزوده بیشتر کشاورزی گردد.
عدمامکانات در بسته بندی مناسب و امکان فرآوری محصولات کشاورزی،به ویژه در محصولات باغی که از فسادپذیری بیشتری نسبت به محصولات زراعی برخوردارند،موجب شده تا با وجود بازارهای مناسب،مصرف داخلی و امکانات صادرات این کالاها،هنوز نتوانیم نقش موثری در تامین نیاز این بازار ایفا نماییم.با عنایت به این که هر ساله درصد قابل توجهی از محصولات درجه ۲و۳ تولیدی بخش کشاورزی،ضایع و از بین میرود،ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی و بسته بندی می تواند از ضایع شدن بخش قابل توجهی از آنها جلوگیری نماید.
سازمان جهاد کشاورزی در راستای وظایف محوله تلاش نموده است با توجه به امکانات و پتانسیل های بالقوه و تولیدات استان در جهت ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی،اقدامات قابل توجهی به عمل آورد که از جمله می توان به صدور ۱۱۶۰ فقره جواز تاسیس با اشتغال زایی ۱۶۹۵۸ نفر و صدور ۲۶۱ فقره پروانه ی بهره برداری با اشتغال زایی ۳۵۶۸ نفر اشاره نمود.
*** امیدوارم براتون مفید باشه…! ***
2 دیدگاه برای “محصولات کشاورزی کرمان”