آداب شب چله(یلدا) در فرهنگ کرمان
یادش بخیر شباچله قدیمی
هشوخ اَیادرفتنی نیسَن
اوموقا برف بارو بیشتر اَ حالو می اومد
هروختی برف میگرف اَ خوشالی ما بچا پامو بزمین نمی اومد
بیشتراَ همه خوشال بودیم کِ صبا صُبش دگه مدرسا اَبس برف روهم روهم می بارید،تعطیله
اُ موقا شبا چله یَم حال هوا بِتری دوشت
مادرم اَ چَن رو جلوتر رائی قدمگا میشدوهمچی میخرید
تخ انجوجه،تخ خیار،اِنجیرخشکو،پرترشاله،پِرِهلو،،بادوم،مغزو،نخودکشمش،شادونه،کنف،خرماشمسایی،یِ وختایی ام جوزاقندکِ حڟ میکردیم بخوریم اَخوشمزگی خلاصه ور شب چله آجیلِشِ میخرید وپاک پیک میکردومی شُس وخُش میکردوبرشته شو میکرد ومِشت اوجو
قوتو یَم اَهمِ جورِش جلوترو همچی پاک وپاکیزه تهیه میکِرد
دگِ دروس کردن کماچ وکلمپه ونون پرَم اَ همِی واجبات بود.
اَصب زودم یه پاره چغندر وشلغمی میزوش وَر رو علادین ومیگف میبا یواش یواشُ وبِمدور بپزن
پختن آش واوماچویَم دِگه رسم بود،وَر همو سرِپَسین،
البته اوموقا بیشترشباچله مادرم کلِ گیپا شَم برا بود ومیگف: تو ائ سوز وسرما هچی مِثِ کله پاچه نمیچسبه
خلاصه چکاردارن مادرم میگف: تو همچی شبایی میبا همگی وَر دور هم بنشینن وتا بونگ خروس بگن وبخندن وچاربیتو بخونن وخوش باشن.
وَر همی خاطرم مادرم اَ همه قوم وخویشا نزیک دعوت میکرد وَر خاطری کِ پدرِ مَ بزرگتر طایفه بود
دگه همگی میومدن خونه ما
یِ وختایی ایَم دگِ هرکی هرچی تو خونش بود ورمیدوش می اورد
مث هندونه،تخمه،میوه،شیرینی،خلاصه همه دَس بدس هم می دادن و شب چله رِ وردور هم خوش بودن
مادرم اَ همو سرِ پَسی یه سفره بلن بالایی سرتاسرور میون اتاق مِموخونِ پَن میکرد و دگه هرچی ام دوش میچیند ور روش، البته خیلی وختامَم هم ممون می نشِسیم زیر لاف کرسی کِ همچی دَس پا واُسخونامو گرم گرم میشد.
اَ انار وقوتو وآجیل ماجیل گرفته تا شلغم وچغندرا داغی کِ هنو مزِش بَدَ چن سال اَ زیر دندونم بِدرنرفته.
خلاصه چکار دارن دگه یکی یکی مِمونا می اومدن و مِنشِستن وَر دورِ سفره
درُس یادمه اوشب چِقَ ورهمِمو خوش می گذش.
مث حالویَم کِ اَ بخاری خبری نبود دِگِ مادرم کرسی شَم برا بود،وبیشترشون ور زیرلاف کرسیو جم میشدن وحسابی وشمون خوش میگذش.
یکی چاربیتو میخوند،یکی فال نخود وفال سوزنو میگرف،یکی قصه دخترشاپریونِ تعریف میکرد،یکی دایره میزد.
یادمِ عموم درباره گنج قارون قصه میگفت ومعتقدبود میبا شب تا صب بیدار باشیم بلکن پولدار بشیم.
مادرم وختی هندونارِ میبرید ومیگڋوش جلو مِمونا میگف: حتماهرتایی یِ قابو هندیونه ای بخورن ورخاطری تا سال دگه مریض نمیشن!
خلاصه چکاردارن شبوا چله تا اِلٰهِ صب تخ مِشکَسیمُ وبقولِ پدرم تیارت درمی اوردیم و همگی بیدارمیموندیم!
پدرم میگف:،را میبرِن فِقَ یِ دَقویی شب چله اَشبا دگه بیشترویِ
ورخاطرهمینم میگن ای شب درازه.همی یِ دَقویَم وَرما نمیفَمیدیم چطو میگُذش.
بله راس راسی یادش بخیر اوقدیما
چقَ صفا دوش.
مِرِ مِحبِتا چقَ بیشتر اَ اِمرو بود
رفت اومدا چِقَ زیاتربود
قوم وخویشا اَحال همدگه باخبر بودن
بیشتربدادهم می رسیدن
کاشکی هنو تو همو قدیما زندگی میکردیم واووختا تموم نشده بود…🙏